Bəlləbur qalası
Bəlləbur qalası Lənkəran şəhərinin 7-8 kilometrliyində, Lənkərançayın sol sahilində, dəniz səviyyəsindən 1300-1400 metr hündürlükdə inşa edilib. Səkkizguşəli qalanın bünövrəsi çaydaşıdan, divarları bişmiş kərpicdən olub. Qalanın qapı yeri, kərpicdən hörülmüş quyu və divarların qalıqları indi də durur.
Qalanın tarixi haqqında rəvayətlərdən birində deyilir ki, eramızın IV əsrində Sasani şahı II Şapur (309-379) İrana tez-tez basqınlar edən romalılardan, xəzər və hun tayfalarından qorunmaq üçün çoxlu qala tikdirir. Bölgədəki İran canişini Hilal Babur şahın əmri ilə indiki Lüvəsər kəndinin yaxınlığında əzəmətli bir qala inşa etdirir. Orada böyük qarnizon yerləşirmiş. Qala düşmən hücumlarının qarşısının alınmasında və bu yerdən keçən ticarət yollarının təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayıb.
Qalada ölümə məhkum edilmişlər xüsusi qapıdan keçirilirdi. Bu səbəbdən də həmin yer “Goranba”, yəni “qəbirlərə qapı” adlandırılmışdı. Ərəb istilası dövründə qala ərəblərin əlinə keçmiş və orada xilafətin qarnizonu yerləşdirilmişdi.
XIX əsrin axırında Bəlləbur qalasını tədqiq edən fransız arxeoloqu Jak de Morqan tapdığı tunc əşyaları və bəzək şeylərini Fransadakı Sen-Jermen muzeyinə satıb. XIX əsrin axırlarında və XX əsrin əvvəllərində Lənkəranın tarixinə, o cümlədən Bəlləbur qalasının öyrənilməsinə maraq artıb. Bu axtarışlar da qazanc məqsədi daşıyıb. 1910-cu ildə Bəlləbur qalasında böyük xəzinə tapılıb. Həmin vaxt qalanın bir çox yerləri dağıdılıb, daşlar üzərində və divarlarda olan işarə və təsvirlərin çoxu məhv edilib.
1924-cü ildə isə Azərbaycan arxeoloqları Lənkəran ərazisində, o cümlədən Bəlləbur qalasında qazıntı işləri aparıb. Arxeoloji tədqiqatlar zamanı məlum olub ki, vaxtilə qalanın divarlarında çoxlu sayda yay, ox, nizə, qılınc, qalxan, tunc çıraq, döyüş baltası, mizraq, habelə gipsdən düzəldilmiş quş və gül, o cümlədən, günəş, ulduz və od təsvirləri də olub.
Təəssüf ki, qalada xəzinə tapmaq məqsədilə törədilən dağıntılar bu təsvirlərin və sənət əsərlərinin çoxunun dağıdılması ilə nəticələnib. Bəlləbur qalasından tapılmış eksponatlar, tikinti materialları nümunələri, eləcə də qalanın ətrafında əldə edilmiş əşyalar Lənkərandakı diyarşünaslıq muzeyində saxlanılır.
Bəlləbur qalası qrafik təsvir və heykəltəraşlıq nümunələri ilə zəngin Lənkəran diyarının əzəmətini göstərən qədim tarixi abidədir. İndi rayona təşrif gətirən turistlər və respublikamızın ayrı-ayrı bölgələrindən gələn məktəblilər memarlıq abidəsi olan Bəlləbur qalası ilə də tanış olur, onun tarixi haqqında məlumat əldə edirlər. Lakin qalanın sirləri hələ tamam açılmayıb. Odur ki, bu gün də arxeoloqlarımızın, tarixçilərimizin, tədqiqatçı alimlərimizin yolunu gözləyir.
Azad ZÜLALOĞLU,
Lənkəran rayonu
Digər Xəbərlər
QƏZETİN ÇAP VERSİYASI
XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər
“Şahin” hərbi-idman oyununun Şəki rayon turunda 11 komanda mübarizə aparıb
29 Mart
“N” hərbi hissəsində komanda-qərargah təlimi keçirilib
29 Mart
Ermənistanda Vladimir Solovyovun verilişlərinin yayımı dayandırılıb
29 Mart
Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi üzrə komissiyanı...
29 Mart
Azərbaycanda su təchizatı və kanalizasiya sisteminə qoşulmanın qayda və şərtləri yenilənəcək...
29 Mart
“İlham Əliyev. İnkişaf - məqsədimizdir” çoxcildliyinin 132-ci kitabı çapdan çıxıb
29 Mart
Bill Qeyts: Süni intellekt gələcəkdə asan tapşırıqları da yerinə yetirə bilməyəcək
29 Mart
İqlim dəyişikliyi saatların bir saniyə itirməsinə səbəb ola bilər
29 Mart
Azərbaycanın su qıtlığı probleminin həllində əldə edilən irəliləyişlər müzakirə edilib...
29 Mart
ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib
29 Mart
DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR
Bütöv Azərbaycanın Zəfər tonqalı20 Mart 2024
Parçalanmış dünyanın bərpasına töhfə19 Mart 2024
QHT-lərin maliyyə tələbi Agentliyin illik qrant büdcəsindən 4 dəfə çoxdur - MÜSAHİBƏ18 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq mətbuata bəyanatla çıxış ediblər YE...17 Mart 2024
Fransa növbəti dəfə ifşa olundu16 Mart 2024
ÇOX OXUNANLAR
Xoş niyyətlər bayramı20 Mart 2024
Azərbaycan Qafqazda sülhü də bərqərar edəcək19 Mart 2024
Prezident İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb və Azərbaycan xalqını bayram...18 Mart 2024
Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm Fransa tarixinin utancverici hadisəsidir17 Mart 2024
Bakı Forumunda Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməsi dəstəkləndi16 Mart 2024
Hücum diplomatiyasından hücum taktikasına14 Mart 2024
OXUCU MƏKTUBLARI
NƏŞRLƏRİMİZ
BAŞ REDAKTORDAN
Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!