05 Fevral 2020 15:42
3596
Səhiyyə
A- A+

92 il bundan əvvəl ilk dəfə olaraq süni yolla D vitamini əldə edilib


D vitamini çatışmazlığından əziyyət çəkən bütün planet sakinləri 1928-ci il fevralın 5-də hədiyyə aldılar. Həmin tarixdə insanın qida rasionunun dəyişməz hissəsini sintezləşdirmək mümkün oldu.

AZƏRTAC tibbi saytlara istinadla xəbər verir ki, sterinləri 30 ildən çox öyrənən alman kimyaçı Adolf Vindaus 1928-ci ildə erqosterolu – ultrabənövşəyi şüaların təsiri altında erqokalsiferola çevrilən D provitaminini müşahidə etdi. Elə həmin il Vindaus bu kəşfə görə kimya sahəsində Nobel mükafatına layiq görülüb.

Daha sonra, 1931-1937-ci illərdə D vitamininin və onun provitamininin kimyəvi quruluşunun şifri açıldı. Həmçinin aydın oldu ki, ultrabənövşəyi şüaların təsiri altında dəridə bir qədər D vitamini əmələ gələ bilər. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, bu, həm günəş, həm də kvarts lampasının köməyi ilə şüalanma ola bilər.

Kalsiferollar (D vitamini) raxitəleyhinə təsirə malik yağlarda həll olan vitamin qrupudur (D1, D2, D3, D4, D5). Bu qrup, həmçinin kalsium və fosfor mübadiləsini tənzimləyir: kalsiumun bağırsaqda hopması prosesində iştirak edir, paratireoid hormonla qarşılıqlı əlaqə yaradır, sümüklərin kalsium ilə zənginləşməsinə cavab verir.

Uşaq yaşlarında sümüklərdə kalsium və fosfor duzlarının miqdarının az olması nəticəsində yaranmış D vitamini çatışmazlığı sümük əmələ gəlmə (boyatma və sümükləşmə) prosesinin pozulması ilə nəticələnir, beləcə raxitlik inkişaf edir.

Raxit hər şeydən əvvəl ən geniş yayılmış uşaq xəstəliklərindən biridir, çox qədim vaxtdan məlumdur. Flamand rəssamlarının əsərlərində onurğası, əlləri və ayaqları əyilmiş uşaq təsvirləri raxitə hələ XV əsrdə rast gəlindiyini açıq-aşkar sübut edir. Raxit daha çox Böyük Britaniyada geniş yayıldığından onu həm də "ingilis xəstəliyi” adlandırıblar.

Bu gün, raxitin səbəbi məlum olduğu bir vaxtda, həkimlərin uşaqlar üçün tövsiyə etdikləri profilaktik tədbirlər nəticəsində (bunların sırasına tərkibində D vitamini olan dərmanların qəbulu da daxildir) xüsusən iri sənaye şəhərlərində bu uşaq xəstəliyindən xilas olmaq mümkündür.

Digər Xəbərlər

QƏZETİN ÇAP VERSİYASI

XƏBƏR LENTİ Bütün xəbərlər

DİQQƏT ÇƏKƏNLƏR

ÇOX OXUNANLAR

OXUCU MƏKTUBLARI

NƏŞRLƏRİMİZ

BAŞ REDAKTORDAN

Hamımızın Azərbaycan adlı bir Vətəni var! Qoynunda dünyaya göz açdığımız, minbir nemətindən dadıb isti qucağında boya-başa çatdığımız bu əvəzolunmaz diyar azərbaycanlı adını qürur və iftixarla daşıyan hər kəs üçün müqəddəs və ülvidir.
Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Vətən müharibəsində zəfər çalaraq erməni işğalçılarını kapitulyasiyaya məcbur etdi, düşməni qovaraq ərazi bütövlüyünə nail oldu.
Bununla da Azərbaycan yeni inkişaf dövrünə qədəm qoydu.
Bu dövrdə dünyada mürəkkəb və ziddiyyətli proseslər davam etməkdədir!
Hələ də dünyada ədalətsizliklər mövcuddur!
Hələ də dünyada ikili standartlar var!
Hələ də dünyada güclülər zəiflərin haqqını tapdalamaq istəyir!
Odur ki, biz daima güclü olmalıyıq.
Güclü olmağın əsas şərti isə bizim birliyimizdir!
Dünyanın harasında yaşamağımızdan, hansı sahədə çalışmağımızdan asılı olmayaraq, əlbir və əlaqəli fəaliyyət göstərməyi bacarmalıyıq.
Azərbaycan naminə, onun dünyada yeri, yüksək nüfuzu uğrunda daim birlikdə mübarizə aparmalıyıq.
Yalnız bu halda anamız Azərbaycanı qoruya, yüksəldə və hamımız üçün qürur mənbəyinə çevirə bilərik.
Ulu yurdumuzun adını daşıyan "Azərbaycan" qəzeti də bu amala xidmət edir.
Əziz azərbaycanlılar! Sizi Azərbaycan naminə, övladlarımızın firavan və xoşbəxt gələcəyi uğrunda əlbir və əlaqəli fəaliyyətə çağırıram!

TƏQVİM / ARXİV

Video