Dünya okeanı planetimizdə həyatı təmin edən son dərəcə vacib elementdir. "Su mühiti”ndə baş verən dəyişikliklər hökmən həm dəniz və okeanlarda canlılara, həm də quruda yaşayanlara təsir edir. "New Science” jurnalı Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının (BTMİ) hesabatına istinadən xəbər verir ki, son yarım əsr ərzində Dünya okeanı oksigeninin təxminən 2 faizini itirmişdir. Bu isə elmi ictimaiyyətdə böyük narahatlığa səbəb olmuşdur, çünki bu tendensiya davam etsə, fəsadlar fəlakətli olacaq.

BTMİ-nin tərkibinə dünyanın 17 ölkəsindən 67 alim daxildir. Bu mütəxəssislər okeanın oksigenlə təmin olunmasında vəziyyət barədə genişmiqyaslı tədqiqat aparmışlar. Alimlər müəyyənləşdirmişlər ki, 1960-cı ilin əvvəlindən cari ilin sonunadək Dünya okeanında oksigenin səviyyəsi azalmışdır və bu proses davam edir. Onların "deoksigenləşdirmə” adlandırdığı bu hal əsasən iqlim dəyişməsi ilə izah olunur və qlobal istiləşmənin fəsadları, habelə insan fəaliyyəti ilə əlaqədardır.

Oksigenin səviyyəsinin azalmasına daha çox kənd təsərrüfatı təsir edir. Məsələ burasındadır ki, adamların əkin sahələrində işləyərkən istifadə etdiyi gübrə və digər komponentlərin axını əvvəl-axır qrunt sularına düşür, sonradan isə çay və okeanlara axır. Orada isə həmin maddələr nəinki yerli flora və faunaya mənfi təsir göstərir, həm də oksigenin fəal formalarının müəyyən hissəsini məhv edir və bununla onun su mühitində konsentrasiyasını daha da azaldır.

Hesabatın müəlliflərindən biri Den Laffoli deyir: "Bəli, biz aşkar etdik ki, Dünya okeanında oksigenin səviyyəsi orta hesabla 2 faiz aşağı düşmüşdür. Bu azalma sizə cüzi görünə bilər, lakin itkinin hətta belə səviyyəsi də bütün heyvan və bitkilərin həyat fəaliyyətinə təsirsiz ötüşmür. Əgər hesab edirsinizsə ki, 2 faiz kiçik itkidir, onda Everestə qalxmağa cəhd edin və inanın, yolda bu cür itki sizə çox güclü təsir göstərəcək. Bu, ictimaiyyətə çatmayan, ancaq ətraf mühitə güclü təsir göstərən tendensiyalardan biridir. Biz artıq bu dəyişikliklərin fəsadlarını görə bilərik. Məsələn, oksigenin azalması ABŞ-ın bir neçə regionunda okeanın sahilində balıqların kütləvi məhvinə səbəb olur”.

Özü də "okean fəsadları”ndan əlavə, suda oksigenin konsentrasiyasının azalması Yer üzündə həyat üçün zəruri olan digər elementlərin, məsələn, azot və fosforun dövriyyəsinə də xeyli təsir edə bilər. İlk növbədə bu, hüceyrələrin bir çox qidalandırıcı maddələrinin və struktur elementlərinin əsasıdır. Bu isə öz növbəsində həyatın bütün üzvi formalarına, o cümlədən biz insanlara fəsadlar törədəcək.